Προεδρικές αναζητήσεις...

Η δημόσια συζήτηση μέχρι τώρα περιοριζόταν στον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, από σήμερα επεκτείνεται και στο ρόλο και στις αρμοδιότητες του. Στη δημοσκόπηση του Βήματος της Κυριακής για τα 40 χρόνια από τη δικτατορία, το 47 % των ερωτηθέντων επιθυμεί Προεδρική Δημοκρατία! Η απάντηση δε με εξέπληξε ομολογώ αλλά με έβαλε σε βαθύτερες σκέψεις σχετικά με τη λειτουργία της δημοκρατίας σε αυτή την πιο ήρεμη περίοδο της πολιτικής μας ιστορίας και στις αλλαγές που θα απαιτηθούν στο μέλλον.

Καταρχήν, το πλέον σημαντικό συμπέρασμα είναι πως η κοινή γνώμη παρουσιάζεται δυσαρεστημένη σε μεγάλο βαθμό με τη σημερινή λειτουργία του πολιτειακού μας συστήματος και γιαυτό ζητά σημαντικές και θεμελιώδεις αλλαγές.
Δε θέλω να σταθώ όμως μόνο σε αυτή τη γενική διαπίστωση, αλλά να προχωρήσω λίγο στην ουσία. Αν δηλαδή θα είμαστε περισσότερο ωφελημένοι από την Προεδρική απ' ό,τι από τη Προεδρευομένη Δημοκρατία.
Άλλωστε για την ανάγκη σημαντικών αλλαγών ώστε να πάψει η διαρκής απαξίωση της πολιτικής, που και εν προκειμένω έχει τη σημασία του, έχω αναφερθεί και άλλη φορά.

Επί της ουσίας όμως τι θα άλλαζε αν υιοθετούσαμε μια (γαλλικού τύπου) Προδερική Δημοκρατία, όπως ζητά η κοινή γνώμη, όπως ανεπιτυχώς το Σύνταγμα του 1975 επιχειρούσε να καθιερώσει;

Πρώτο και κυριότερο, η εκλογή θα γινόταν από το ίδιο το λαό. Θα επιλεγόταν δηλαδή μια ηγετική μορφή με αυξημένες ευθύνες, με άμεση νομιμοποίηση, που η εκλογή του θα αντανακλούσε την πίστη των πολιτών τόσο στις πολιτικές του ιδέες όσο και στις ικανότητες του. Ενώ παράλληλα θα αποσυνδεόταν η κρίση προς τον ηγέτη, που σε κάθε μορφής αστική δημοκρατία έχει βαρύνοντα ρόλο, από την κρίση για το υπόλοιπο πολιτικό προσωπικό μιας παράταξης.

Σε αυτό το σημείο να υπογραμμίσω οτι θεωρώ ανεδαφική πρόταση την εκλογή του ΠτΔ από το λαό με τις εξουσίες που έχει σήμερα. Η διαδικασία σήμερα είναι η καλύτερη δυνατή σε συνάρτηση με τις εξουσίες του Προέδρου και το ρόλο του.

Δεύτερον, θα εξασφαλιζόταν μια πενταετής τουλάχιστον σταθερότητα ιδιαίτερα στο πεδίο της Εξωτερικής πολτικής και θα δινόταν η ευκαιρία στον Πρόεδρο να εφαρμόσει το πρόγραμμα του δίχως τις αγωνίες των πρόωρων εκλογών που στην Ελλάδα είναι ο κανόνας.

Επιπλέον, οι δύο θητείες του Προέδρου θα λειτουργούσαν ως ένας μοχλός διαρκούς ανανέωσης της θέσης του ανώτατου άρχοντα, εν αντιθέσει με τον Πρωθυπουργό που σε πολλές περιπτώσεις αποδεικνύεται "ισόβιος" εφόσον δεν υπάρχουν συνταγματικοί περιορισμοί για το αξίωμά του.

Συγχρόνως, θα οδηγούμασταν σε μία άλλη μορφή οργάνωσης των πολιτικών κομμάτων και χαλάρωσης της στυγνής κομματικής πειθαρχίας. Η επιλογή των υποψηφίων Προέδρων θα γινόταν με δημοκρατικές ανοικτές συμμετοχικές διαδικασίες, τα στελέχη θα ήταν πιο ελεύθερα να εκφράσουν τη γνώμη τους εφόσον δε θα υπήρχε ο Πρόεδρος-μπαμπούλας του κόμματος αλλά ένας γραμματέας υπεύθυνος κυρίως για οργανωτικά θέματα και για τη διασφάλιση της ενότητας του κόμματος.

Ακόμη, η χαλάρωση των ισχυρών μεγάλων κομμάτων θα μπορούσε να οδηγήσει αλλά και να συνδυαστεί με πιο πολυφωνικό και ποικιλόχρωμο κοινοβούλιο υπό πολλές και διαφορετικές προϋποθέσεις βέβαια.

Σαφέστατα υπάρχουν και πολλές ενστάσεις για την Πορεδρική δημοκρατία, όπως ότι έχει αρχίσει να φθίνει ιδίως στη Γαλλία, εξού και στο πρόγραμμα της Σεγκολέν προτεινόταν μείωση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου. Καθώς επίσης πως η απομόνωση του Προέδρου και η έλλειψη πολλές φορές του καθημερινού πολιτικού άγχους λειτουργεί ανασταλτικά, όπως και ότι η έλλειψη μεγάλων ηγετών στην εποχή μας ενδεχομένως να απαιτεί την ενίσχυση πολυπρόσωπων οργάνων και όχι μονοπρόσωπων.

Προσωπικά πιστεύω, ότι ένα πολιτικό σύστημα πρεπει να ανατποκρίνεται στις ιδιομορφίες κάθε λαου και στις συνακόλουθες ανάγκες του. Ευτυχώς ή δυστυχώς οι Έλληνες δείχνουν μια ροπή προς τον ηγέτη και τον αρχηγό, εξου και το σημερινό καθαρά πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο διακυβέρνησης. Ένα μοντέλο που λίγες διαφορές έχει απο μια Προεδρική δημοκρατία στα βασικά του χαρακτηριστικά. Αντιθέτως η ευθεία υιοθέτηση της Προεδρικής μορφής της δημοκρατίας θα ήταν δημοκρατικότερη, δικαιότερη και καλύτερη από την "πλαγία" καθιέρωση του πρωθυπουργοκεντρικού συστήματος.


(Περιμένω με σχόλια σας τη δική σας τοποθέτηση σε αυτό το σημαντικό ζήτημα. Είστε υπέρ ή κατά της Προεδρικής Δημοκρατίας όσο και αν δεν είναι επίκαιρο το ερώτημα.)