Flexicurity: μπορει να πετυχει σε Ελλαδα και Ευρωπη ;

Η Ευρωπαϊκη Ενωση προσπαθωντας να αντιμετωπισει την κριση του Ευρωπαϊκου κοινωνικου μοντελου εχει ξεκινησει τη δημοσια διαβουλευση για τη flexicurity στις εργασιακες σχεσεις, τα αποτελεσματα της οποιας θα ανακοινωθουν στο Ευρωπαϊκο Συμβουλιο Κορυφης την ανοιξη. Ειναι λοιπον, ωρα με αφορμη και τις επικειμενες εκλογες να ασχοληθουμε με το ζητημα αυτο και στην Ελλαδα με σοβαροτητα και συνεση και οχι με ευκαιριακο τροπο και αυτοπαγιδευμενοι σε κλισε.

Το δανεζικο μοντελο

Η flexicurity, οπως ονομαζεται, προσπαθει να συνδεσει δυο αντιτιθεμενες τασεις την ευελιξια και την ασφαλεια της εργασιας. Το εγχειρημα αυτο φαινεται μετα απο δεκα χρονια εφαρμογης να πετυχαινει στη Δανια.
Θεωρητικη βαση αυτης της εφαρμογης ειναι ειναι πως ο εργαζομενος δε γνωριζει πια οτι "εχει δουλεια", με την εννοια της ατυπης μονιμοτητας, αλλα οτι μπορει να "βρει δουλεια" σχεδον οποτε θελει. Με το συνδυασμο δηλαδη της ασφαλειας με την ευελιξια οδηγουμαστε απο την ασφαλεια της "θεσης εργασιας" στην προστασια "μιας θεσης εργασιας".
Το "χρυσο τριγωνο", οπως το αποκαλουν, στηριζεται: Πρωτον, στην ευρεια επαγγελματικη και γεωγραφικη κινητικοτητα των εργαζομενων. Δευτερον, στο διευρυμενο συστημα κοινωνικης προστασιας, με υψηλα επιπεδα ασφαλισης και επιδοματα ανεργιας. Τριτον, η ενεργη πολιτικη για την αγορα εργασια που καθιστα πιο ευκολη τη μετακινηση αναμεσα στην εργασια και στην ανεργια χαρη στη δια βιου εκπαιδευση.
Συγκεκριμενα, η αγορα εργασιας στη Δανια ειναι μαλλον η ελαστικoτερη στον κοσμο. Υπαρχει πληρης ελευθερια στις προσληψεις και στις απολυσεις, ενω ο εργαζομενος δεν παιρνει αποζημιωση οταν απολυθει. Πραγμα το οποιο ισχυει και στο δημοσιο τομεα, εκτος απο μερικες θεσεις που καλυπτονται με συμβαση.

Παραλληλα με αυτη την ακραια ελαστικοτητα, υπαρχει και η καλυψη του εργαζομενου από το κρατος σε περιπτωση που χασει τη θεση του. Μετα την απολυση του, ο εργαζομενος παιρνει για τεσσερα χρονια επιδομα ανεργιας, το υψος του οποιου εξαρταται απο το μισθο του εργαζομενου. Κατά μέσον όρο, το επίδομα κυμαίνεται στο 60-65% του μισθού. Παράλληλα, φυσικά, ο άνεργος εξακολουθεί να απολαμβάνει όλες τις κοινωνικές παροχές (παιδεία, ιατρική περίθαλψη κ.τ.λ.).

Στην περιπτωση δε που ενας ανεργος δε βρει θεση εργασιας μεσα σε ενα χρονο αναλαμβανει ο εκει ΟΑΕΔ να τον επανεκπαιδευσει σε τομεις οπου υπαρχει ζητηση. Γι' αυτο και διεξαγει διαρκως ερευνες για τις κενες θεσεις εργασιας και τις απαιτησεις τους στα διαφορα σημεια της χωρας.

Τα αποτελεσματα πανω-κατω γνωστα: 5% περιπου ανεργεια, 30% του εργατικου δυναμικου αλλαζει εργασια ετησιως, τα 2/3 των απολυμενων βρισκουν νεα δουλεια εντος ενος ετους και μολις το 10% των νεων ανησυχει για την ασφαλεια στην εργασια.

Τελος, η Δανια πετυχε και τη λεγομενη "δημιουργικη καταστροφη", αφου για περιπου 3000 επιχειρησεις κλεινουν και φευγουν απο τη χωρα ετησιως για να δωσουν τη θεση τους σε νεες με υψηλοτερο τεχνολογικο επιπεδο.

Η Ευρωπαϊκη αναζητηση

Η Ευρωπη προσπαθει εγκαιρα να αναθεωρησει το δικο της κοινωνικο μοντελο και αναζητα στο δανεζικο επιτευγμα εναν τροπο να δοθει στην εργοδοσια η ευελιξια στην αγορα εργασιας αναλογη με αυτη που ισχυει στις Η.Π.Α., στους εργαζομενους αναλογη ασφαλεια με αυτη που ισχυε παραδοσιακα στην Ευρωπη και κυριως την πρωτη μεταπολεμικη περιοδο και μια κινεζικου τυπου ανταγωνιστικοτητα.
Παραληλα, η ευρωπαϊκη κοινωνικη πολιτικη στηριζεται πλεον στο αξιωμα πως οι ανθρωποι πρεπει να ζουν απο την εργασια τους και οχι απο τις κοινωνικες παροχες. Βρισκει λυση σε αυτη την ολιστικη αντιληψη, οτι οσα χανει ο εργαζομενος σε εγγυησεις σταθεροτητας απο το εργατικο δικαιο, τα κερδιζει σε εγγυηση εισοδηματος κατα τις μεταβατικες περιοδους.
Θα ειναι ομως μεγαλο λαθος αν οι μορφες εργασιας "ευελιξιας με ασφαλεια" δε συνοδευονται απο μετρα για την προστασια και την ενισχυση των κοινωνικα αποκλεισμενων και των ασθενεστερων.
Επισης, η προσπαθεια εφαρμογης ενος παρομοιου μοντελου δεν πρεπει να υπονομευσει καθε προστατευτικο μηχανισμο και να φιλελευθεροποιησει τις αγορες διχως οριο ωστε να οδηγησει σε μεγαλη κοινωνικη κριση.

Ταιριαζει η "ευελιξια με ασφαλεια" στην Ελλαδα ;

Καταρχην, τα αποτελεσματα στην αντιμετωπιση της ανεργιας ειναι τοσο θεαματικα που δε μπορουμε να αδιαφορουμε ή να σνομπαρουμε αυτο το μοντελο, ενω οι αναζητησεις της Ενωσης μας υποχρεωνουν να ασχοληθουμε μαζι του.

Σημαντικα δεδομενα που πρεπει να λαβουμε υποψη μας ειναι:

Πρωτον, οτι η Δανια ειναι μια μικρη χωρα, εθνικα ομοιογενης με εξισωτικη παραδοση. Ενα συστημα που καλλιεργει εμπιστοσυνη μεταξυ των πολιτων και αποθαρυνει τις οποιες προσπαθιες εκμεταλλευσης του συστηματος.
Δευτερον, ειναι ενα ιδιαιτερα ακριβο συστημα. 4,4 % του ΑΕΠ της χωρας δαπαναται για επιδοματα, δια βιου εκπαιδευση και εισφορες εργαζομενων. Ως εκ τουτου οι φοροι εισοδηματος ειναι πολυ υψηλοι και η φοροδιαφυγη χαμηλη.
Τριτον, υπαρχει ενα ισχυρο και αδιαφθορο κρατος που διαδραματιζει καιριο ρολο και ενισχυει την ελευθερη λειτουργια της αγορας.
Τεταρτον, στη χωρα αυτη ειναι ζωτικος ο ρολος του κοινωνικου διαλογου και το κρατος, οι επιχειρησεις, τα συνδικατα αντιλαμβανονται τη θεσμικη τους ευθυνη για την απασχοληση.
Πεμπτον, υπαρχουν ερευνες που υποστηριζουν πως το μοντελο που συνδυαζει
υψηλη ευελιξια και ασφαλεια δεν μπορει να λειτουργησει σε χωρες με χαμηλη αισθηση κοινωνικης ευθυνης των πολιτων, οπως οι μεσογειακες, διοτι ο ηθικος κινδυνος αποσπασης επιδοματων με εξαπάτηση του Δημοσιου ειναι υψηλος.

Συνεπως, για την αποδοτικοτητα του συστηματος δεν μπορει να υπαρχουν αμφιβολιες. Οσο για την εφαρμογη του στην Ελλαδα, απαιτει μια ριζικη αλλαγη αντιληψεων στην Ελληνικη κοινωνια, μια πραγματικη επανασταση στην κοινωνια μας. Ειναι κατι τετοιο εφικτο ;

περιμενω τα σχολια και τις κρισεις σας σχετικα με αυτο το κρισιμο και σημαντικο ζητημα